Ο σκηνοθέτης Γιώργος Λουριδάς παρουσίασε σε πρώτη προβολή τη νέα του ταινία που έκανε στη Θεσσαλονίκη, από το κινηματογραφικό οδοιπορικό του, ονόματι “Τα Λευκά Ημερολόγια”.
Ένα ταξίδι 4 μηνών στην Ευρώπη που ολοκληρώθηκε με τη δημιουργία 10 ταινιών σε 9 χώρες.
Μαζί του στην παρουσίαση, στο Sfentona Art Cafe συμμετείχε και η ποιήτρια Tijana Štatkić από τη Σερβία.
Πρωταγωνιστούν: Tsen Day-Beaver, Χριστίνα Μπουριώτη
Την εκδήλωση προλόγισε ο Φώτης Παπαστεφάνου
Trailers από “Τα Λευκά Ημερολόγια”:
https://www.youtube.com/watch?v=ainRhq_557Y&list=PLxzp2vT0HY1tU78khLQxawrBJUUgo0D5s
Στιγμές ποίησης στο πανί:
Γιώργος Λουριδάς και Tijana Štatkić για τα Λευκά Ημερολόγια,
Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Καραγιαννόπουλο
Με αφορμή την περιοδεία της κινηματογραφικής σειράς Λευκά Ημερολόγια σε όλη την Ελλάδα, συνομιλούμε με τον σκηνοθέτη Γιώργο Λουριδά και την ποιήτρια Tijana Štatkić. Μέσα από τη συνεργασία τους, η ποίηση και ο κινηματογράφος συναντιούνται σε ένα κοινό πεδίο έκφρασης, όπου η εικόνα συνομιλεί με τον λόγο. Μας μιλούν για τη διαδρομή του έργου, τη συνύπαρξη των τεχνών και τη δύναμη της σιωπής ως αφηγηματικού εργαλείου.
Με τα Λευκά Ημερολόγια, οι δυο τους μας καλούν σε ένα οδοιπορικό που δεν περιορίζεται γεωγραφικά, αλλά αγγίζει το συλλογικό και το προσωπικό, το πραγματικό και το ονειρικό.
- Γιώργο, θα ήθελες να μας μιλήσεις για το πώς ξεκίνησε η ιδέα των Λευκών Ημερολογίων και για το πώς εντάχθηκε η Tijana σε αυτό το project;
Η ιδέα των Λευκών Ημερολογίων γεννήθηκε το περασμένο καλοκαίρι. Μια σειρά ταινιών που θα γύριζα στην Ευρώπη και κατόπιν θα διαμορφωνόταν σε μια πολυμορφική, μεγάλη έκθεση. Το πρότζεκτ ξεκίνησε το Νοέμβριο και κράτησε 4,5 μήνες όπου πήγαινα σε διάφορες πόλεις. Με την Τιάνα βρεθήκαμε το Μάρτιο στη Σερβία και κάναμε την ταινία «Μου είπαν τα κοχύλια».
- Ο χώρος και η μουσική παίζουν έναν ιδιαίτερο ρόλο στις ταινίες αυτές. Πολλές φορές, μάλιστα, μοιάζει οι ήρωες να συμμετέχουν σε ιδιόμορφα τελετουργικά με το πέρασμά τους σε διαφορετικούς χώρους. Ποια είναι ακριβώς η λειτουργία των χώρων;
Η εκάστοτε πόλη είναι πρωταγωνίστρια. Είναι ο χώρος όπου όλα συμβαίνουν. Η κλασική μουσική είναι η έμπνευση των χαρακτήρων και μιλάει πίσω από τα στοιχεία της εικόνας.
- Tijana, είναι η πρώτη φορά που ασχολείσαι με τον κινηματογράφο; Τι καινούριο σου προσφέρει αυτή η διαδικασία; Την επαφή με ένα διαφορετικό μέσο; Τη διάδραση με άλλους καλλιτέχνες; Ή μήπως ανοίγει ένα τελείως διαφορετικό πεδίο για να εξερευνήσεις;
Ναι, αυτή είναι η πρώτη φορά που μπαίνω στον κόσμο του κινηματογράφου — και είναι σαν να ανακαλύπτω μια νέα αίσθηση. Η ποίηση ήταν πάντα η γλώσσα μου, αλλά η ταινία εισάγει την κίνηση, την ατμόσφαιρα και τη σιωπή με τρόπους που επεκτείνουν τη φαντασία μου. Η συνεργασία με τον Γιώργο ως σκηνοθέτη με προκάλεσε να αφήσω τον πλήρη έλεγχο και να αγκαλιάσω την ομορφιά της ασυνείδητης έκφρασης. Αυτή η εμπειρία άλλαξε τη ζωή μου, καθώς χρειαζόταν να φορέσω διαφορετικά καπέλα και να μπω σε διαφορετικούς ρόλους για να ζωντανέψω αυτό το έργο – ένας ποιητής, μια ηθοποιός, οι ηχογραφήσεις, η μετάφραση της ποίησης, καθώς και η διαχείριση του έργου, ήταν μια νέα αφύπνιση. Δεν μεταφράζω απλώς ποιήματα – μαθαίνω να ακούω πώς αναπνέει μια εικόνα, πώς μιλάει η σιωπή. Δεν είναι απλώς ένα διαφορετικό πεδίο – είναι ένα εντελώς νέο τοπίο στο οποίο περπατάω ξυπόλητη, με οδηγό το ένστικτο και την περιέργεια.
- (Tijana) Πώς θα χαρακτήριζες τη μέχρι τώρα ποιητική σου παραγωγή;
Θα περιέγραφα την ποίησή μου ως διαισθητική χαρτογραφία – χαρτογραφεί συναισθηματικά εδάφη περισσότερο από κυριολεκτικά. Συχνά ξεκινά με μια λέξη, ή αίσθηση, και εξελίσσεται σε αντανακλάσεις που συνδυάζουν την ευαλωτότητα, τις κοινωνικές παρατηρήσεις και τους εσωτερικούς διαλόγους.
Κυρίως, η ποίησή μου εμπνέεται από έρωτες, ερωτήσεις και μερικές φορές απροσδόκητους καθρέφτες και στοχασμούς για τον κόσμο. Με την πάροδο του χρόνου, έχει μετατοπιστεί από την ενδοσκόπηση στην αλληλεπίδραση – από τον εαυτό στον κόσμο.
Τον τελευταίο καιρό, η γραφή μου έχει επίσης ενστερνιστεί στοιχεία προπόνησης και μεταμόρφωσης, θέτοντας ερωτήσεις και όχι απαντήσεις. Μου αρέσει να σκέφτομαι κάθε ποίημα ως μια πόρτα, όχι ως ένα συμπέρασμα.
- Τι σας εμπνέει περισσότερο;
Tijana: Εμπνέομαι περισσότερο από τα κατώφλια – τις στιγμές που δεν γνωρίζω, το ενδιάμεσο. Είτε στέκομαι σε ένα σταυροδρόμι της δικής μου ζωής, είτε βλέπω άλλους στη δική τους, βρίσκω τεράστια δημιουργική ενέργεια στην αβεβαιότητα. Επίσης, με συγκινούν βαθιά οι συζητήσεις με ανθρώπους που τολμούν να είναι αληθινοί, να προβληματιστούν, να αμφισβητήσουν. Η έμπνευση, για μένα, δεν είναι κάτι που κυνηγάω – είναι κάτι που παρατηρώ όταν επιβραδύνω και αφήνω τον κόσμο να ψιθυρίσει.
Γιώργος: Ο θάνατος, η παιδική μου ηλικία και οι άστοχες στιγμές της ανεμελιάς.
- Γιώργο, απ’ ό,τι γνωρίζω, μεταφράζεις στα ελληνικά τα ποιήματα της Tijana. Είναι μια δύσκολη διαδικασία. Πιστεύεις πως με το πέρασμα σε μία διαφορετική γλώσσα χάνεται κάτι από τα ποιήματα; Επίσης, η ποίηση κυριαρχεί στις ταινίες σου. Ποια είναι η σχέση σου με την ποιητική τέχνη;
Δεν νομίζω πως χάνεται κάτι. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε την ίδια αίσθηση. Όταν έχεις και την ποιήτρια δίπλα κάνει τη διαδικασία πιο εύκολη. Μια μετάφραση βέβαια είναι πάντα ένα άλλο ποίημα. Στην έκδοση φυσικά σκοπεύουμε να έχουμε και την Σερβική γλώσσα δίπλα στην Ελληνική ώστε να μπορεί κάποιος να κάνει αντιπαραβολή.
- Tijana, ποιες είναι οι εντυπώσεις σου από την Ελλάδα;
Επισκεπτόμενη την Ελλάδα ένιωσα ότι η ιδέα μου για τον κόσμο άλλαζε. Δεν ήταν απλώς μια περιοδεία – ένιωσα σαν μια επιστροφή στις ρίζες μου. Γνωρίζοντας ότι αυτή είναι η χώρα των προγόνων μου, της προ-προ γιαγιάς μου, το ταξίδι έγινε ένας φόρος τιμής σε αυτούς, ένας τρόπος να καλύψω ένα κενό γενεών και, ίσως, να ξεκινήσω μια δική μου κληρονομιά. Μου αρέσει να πιστεύω ότι περπατώντας αυτούς τους δρόμους και να μοιράζομαι την ποίησή μου εδώ, γεφυρώνω χρόνο και ιστορία.
Με συγκίνησε το πόσοι άνθρωποι συνδέθηκαν με την ποίησή μου. Ακούγοντας ότι τα λόγια μου άγγιξαν τους άλλους τόσο βαθιά μου θύμισε γιατί γράφω. Μου έδειξε ότι η ποίηση είναι πραγματικά μια γλώσσα της καρδιάς, πέρα από τα σύνορα.
Αυτό το ταξίδι άνοιξε πόρτες σε νέα όνειρα και δυνατότητες. Πράγματα που κάποτε ένιωθα μακριά, τώρα φαίνονται εφικτά. Η Ελλάδα άνοιξε έναν χώρο στην καρδιά μου – και αν αυτός ο χώρος συνεχίσει να μεγαλώνει, μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να ζω εδώ, να καλλιεργώ τον δεσμό που έχω δημιουργήσει. Αυτή η εμπειρία με άλλαξε και ξέρω ότι δεν θα είμαι ποτέ η ίδια.
- Ποιες δυσκολίες συναντήσατε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων;
Καμία.
- Ποιες εντυπώσεις έχετε αποκομίσει από τις περιοδείες σας μέχρι τώρα;
Γιώργος: Γνωρίσαμε ωραίους ανθρώπους και αρκετά μέρη που δεν είχα δει ακόμη! Σε πολλές από τις πόλεις παρουσίασα για πρώτη φορά κάτι δικό μου.
Tijana: Με εξέπληξε ευχάριστα το πόσο θερμά με υποδέχτηκαν οι άνθρωποι και υποστήριξαν το έργο μας. Ένιωσα αληθινά αποδεκτή —και ακόμη μεγαλύτερη έμπνευση για να γράψω— περιτριγυρισμένη από το καλλιτεχνικό πνεύμα της Ελλάδας. Η ενθάρρυνσή τους, μαζί με τις συστάσεις τους να εμβαθύνω στην αρχαία και σύγχρονη ελληνική ποίηση, εμπλούτισαν βαθιά τη δημιουργική μου διαδικασία. Με κάθε αλληλεπίδραση αισθάνομαι ότι άρχισα να χτίζω ένα πιστό ελληνικό κοινό – ένα κοινό που είναι ανοιχτό στη μελλοντική μου δουλειά και θα υποστήριζε τη δημοσίευση της ποίησής μου στην Ελλάδα. Είναι μια όμορφη σκέψη, γνωρίζοντας ότι τα λόγια μου μπορεί να συνεχίσουν να αγγίζουν περισσότερες καρδιές εδώ.
- Πως βλέπετε να είναι η σχέση του ελληνικού κοινού με αυτό το ιδιαίτερο είδος κινηματογραφικής αφήγησης;
Ακόμα ανύπαρκτη. Όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παγκοσμίως αφού είναι ένα νέο, υβριδικό είδος.
- Σχεδιάζετε κάτι αυτή την περίοδο;
Προετοιμάζεται η έκθεση των «Λευκών Ημερολογίων» που θα πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο χειμώνα και το κινηματογραφικό φεστιβάλ «Οι Μονόλογοι της Λήδας» που πραγματοποιώ κάθε Ιούνιο στο Αγρίνιο, για 5η χρονιά φέτος.
- Τι μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους αναγνώστες μας;
Γιώργος: Επιβάλλεται να βάλετε τα όνειρά σας σε πράξη.
Tijana: Θέλω να ενθαρρύνω τους αναγνώστες να παραμείνουν περίεργοι και πιστοί στον εαυτό τους. Ελπίζω να τους δώσει κουράγιο να εξερευνήσουν ελεύθερα, να κάνουν τις ερωτήσεις που ψιθυρίζει η ψυχή τους στη σιωπή και να βρουν άνεση και ομορφιά στο άγνωστο. Εάν τα λόγια μου μπορούν να είναι ένας ευγενικός σύντροφος σε αυτό το ταξίδι τους, τότε τα έχω καταφέρει.
*Φωτογράφος της Τιγιάνα: Γιώργος Λουριδάς. Φωτογράφος του Γιώργου: Αρετή Κατσούλα
πηγή: iporta.gr
Προβολή της ταινία στη Σφεντόνα
